Stawy to ruchome połączenia kości, dzięki którym możemy się swobodnie poruszać. Na kondycję stawów wpływa wiele czynników. Niezwykle istotną rolę w zapewnieniu właściwego funkcjonowania stawów odgrywa sposób żywienia. Właściwie dobrana dieta nie tylko wspomaga ich prawidłowe funkcjonowanie, ale także zmniejsza ból stawów i przyspiesza okres ich regeneracji.
Aby zadbać o dobrą kondycję stawów należy regularnie wykonywać specjalnie dobrane ćwiczenia fizyczne. Dojrzały wiek oraz przeciążania powstające podczas intensywnego wysiłku to częste przyczyny uszkodzenia stawów. Negatywny wpływ na kondycję stawów ma także nadwaga, która powoduje nadmierne obciążenie stawów i znacząco je osłabia.
Zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce zdrowych stawów niezwykle pomocna jest właściwie dobrana dieta, która uzupełnia niedobór składników odpowiedzialnych za kondycję naszych stawów.
Planując właściwą dietę należy zwrócić uwagę na szereg zaleceń dot. zdrowego odżywiania. Dietetycy wskazują na ryzyko występowania wielu chorób, w następstwie stosowania diety bogatej w kwasy tłuszczowe i cholesterol. Urozmaicenie diety odpowiednią ilością składników pokarmowych, które zawierają jedno- i wielonasycone kwasy tłuszczowe, powoduje obniżenie cholesterolu LDL we krwi, a także poprawia stan zdrowia układu krążenia. Odpowiednio ułożona, zbilansowana dieta, która zawiera bogaty wachlarz zdrowych produktów, jest zdecydowanie korzystniejsza dla naszego organizmu, niż dieta oparta tylko na kilku składnikach pokarmowych.
Aby zadbać o zdrowe stawy, należy wybierać pożywienie, które w swoim składzie zawiera składniki bogate w substancje odbudowujące chrząstkę oraz maź stawową. Dieta tworzona z myślą o zdrowych stawach powinna zawierać:
Białko to nieocenione wsparcie prawidłowego funkcjonowania stawów. Jest to konieczny składnik budowy nowych tkanek i struktur mięśniowych. Pełnowartościowe białko to składnik budulcowy chrząstki stawowej.
Organizm ludzki samodzielnie produkuje białko, jednakże konieczne jest włączenie do diety składników bogatych w białko. W naszej diecie powinny się znaleźć przede wszystkim białka pełnowartościowe, a więc głownie te pochodzenia odzwierzęcego. Powinniśmy zatem dostarczyć naszemu organizmowi chudy nabiał - twaróg, kefir, mleko. Produkty mleczne są także bogate w wapno, które łącznie z fosforem buduje strukturę kości. Składniki pokarmowe bogate w pełnowartościowe białko to także ryby oraz mięso takie jak cielęcina, drób, mięso królika. Należy wybierać mięso chude, które nie zawiera dużych ilości niekorzystnie działającego tłuszczu.
Kolagen to główne białko tkanki łącznej, które zapewnia stawom właściwą amortyzację oraz elastyczność. Kolagen tworzy strukturę ścięgien, wiązadeł, stawów oraz krążków międzykręgowych. Od niego zależy wytrzymałość oraz odporność chrząstki. Właściwa suplementacja kolagenowa zapobiega występowaniu chorobom autoimmunologicznym związanym z destrukcją chrząstki stawowej. Dzięki temu zwiększa się ruchomość stawów oraz ich elastyczność. Kolagen to niezastąpiony składnik budulcowy kości. Lepsze wchłanianie kolagenu zapewnia witamina C.
Niestety wraz z wiekiem organizm wytwarza coraz to mniejsze ilości kolagenu. Nieprawidłowa dieta, przebyte choroby, niezdrowy tryb życia lub bardzo intensywne treningi sportowe obniżają zdolność organizmu do samodzielnego uzupełnienia braków kolagenowych. Niedobór kolagenu bezpośrednio przekłada się na niewystarczającą produkcję mazi w stawach. Gdy dojdzie do takiej sytuacji, pacjenci uskarżają się na dolegliwy ból w stawach oraz problemy z poruszaniem się i wykonywaniem aktywności fizycznej.
Niskie stężenie witaminy D w surowicy może wywołać bóle kości i stawów oraz osłabienie siły mięśniowej. U wielu pacjentów chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) stwierdza się niski poziom witaminy D.
RZS to najczęściej występująca przewlekła choroba zapalna stawów. Jest to choroba tkanki łącznej, która objawia się symetrycznym zapaleniem stawów, a także występowaniem zmian pozastawowych i powikłań narządowych. Jest to niezwykle powszechna choroba, która dotyka od 0,5 do 1% mieszkańców krajów rozwiniętych.
Coraz częściej wskazuje się na konieczność stosowania witaminy D w profilaktyce występowania chorób autoimmunologicznych, do których zalicza się także choroby reumatyczne. Choroby z auto agresji spowodowane są zaburzeniami w układzie odpornościowym. Organizm zaczyna samodzielnie wytwarzać przeciwciała, które są skierowane przeciwko własnym komórkom i tkankom. Dlatego też uzupełnienie poziomu witaminy D w organizmie pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów.
Organizm człowieka może uzupełnić niedobór witaminy D dzięki odpowiednio częstej i bezpiecznej kuracji słonecznej. Endogenna synteza witaminy D w skórze, która wywołana zostaje pod wpływem światła słonecznego to najlepszy sposób dostarczenia witaminy D. Prowadzone badania epidemiologiczne potwierdzają zależność pomiędzy niedoborem witaminowym osób zamieszkałych dany rejon, a zwiększonym poziomem zapadalności na choroby autoimmunologiczne. Niestety niedostateczne nasłonecznienie w Polce sprawia, iż większość Polaków ma zbyt niskie stężenie witaminy D w organizmie.
Aby uzupełnić braki witaminy D w organizmie należy wzbogacić naszą dietę w odpowiednie składniki pożywienia. Niestety witamina D występuje w składnikach pokarmowych w bardzo niewielkich ilościach. Składniki pokarmowe bogate w witaminę D:
|
|
|
Przyswajanie witaminy D może być utrudnione w wyniku zażywania środków przeczyszczających oraz alkoholu, a także w następstwie stosowania długotrwałej diety niskotłuszczowej. Nadmiar witaminy D może wywołać różnego rodzaju dolegliwości chorobowe, dlatego zaleca się wcześniejsze sprawdzenie rekomendowanych dawek witaminy D w organizmie.
Kwas tłuszczowy Omega-3 to niezwykle cenny składnik pożywienia, który łagodzi objawy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Zmniejsza dolegliwości takie jak ból czy uczucie sztywności, które są charakterystyczne dla chorób reumatycznych. Omega-3 poprawia zdolność wchłaniania wapnia, dlatego zalecana jest przez lekarzy w leczeniu osteoporozy.
Dodatkowo wzmacnia układ immunologiczny, chroni przed chorobami nerek, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Omega-3 ma niezwykle dobroczynny wpływ na nasze serce i cały układ krążenia. Regularne spożywanie kwasów omega-3 zmniejsza ryzyko zachorowania na miażdżycę. Kwas ten wspiera poszczególne funkcje układu nerwowego, zwłaszcza mózgu i narządów wzroku. Polepsza samopoczucie i obniża ryzyko wystąpienia depresji.
Zaleca się regularne spożywanie ryb oraz innych produktów bogatych w kwas Omega-3 przynajmniej dwa razy w tygodniu. Kwas Omega-3 występuje m.in. w następujących pokarmach:
Uzupełnienie diety w produkty bogate w przeciwutlaniacze, chroni komórki przed działaniem wolnych rodników, które mogą mieć negatywny wpływ na stawy.
Zaleca się wzbogacenie diety w produkty zawierające odpowiednio duże ilości następujących witamin:
Niedobór któregokolwiek z wcześniej wymienionych składników pokarmowych może wywołać osłabienie kondycji stawów lub pogłębienie się dolegliwości zapalnych stawów. Dlatego też niezbędna jest właściwa suplementacja diety.
Kwas hialuronowy to składnik występujący w ludzkich tkankach, w tym także w tkankach chrzęstnych oraz w płynie maziowym. Jest jednym z głównych składników odpowiedzialnych za kondycję stawów. Kwas hialuronowy zmniejsza tarcia pomiędzy płaszczyznami chrząstek i chroni je przed uszkodzeniami. Kwas ten jest w naturalny sposób produkowany przez ludzki organizm, jednakże wraz z wiekiem zaczyna go ubywać. U osób, które chorują na RZS stwierdza się obniżoną ilość wytwarzanego kwasu. Niedobór kwasu hialuronowego powoduje zmniejszenie lepkości płynu maziowego, przez co ograniczona zostaje zdolność stawów do amortyzowania wstrząsów, jakimi podawana jest chrząstka stawowa. Jego brak jest wyraźnie odczuwalny dolegliwymi bólami. W przypadku zdiagnozowania stanu zapalnego stawów niezwykle istotne jest, aby zadbać o właściwą suplementację diety. Dostarczenie kwasu hialuronowego w formie preparatu może na nowo przywrócić właściwości płynu maziowego i poprawić ruchowość stawów.
Chondroityna - to jeden z najważniejszych składników determinujących wytrzymałość i sprawność stawów. Chondorityna wypełnia przestrzenie międzykomórkowe w tkankach łącznych. Właściwości tej substancji są niezwykle cenne dla zachowania dobrej kondycji stawów lub przywrócenia ich ruchowości. Badania potwierdzają pozytywne działanie chondroityny jedynie w połączeniu z kwasem hialuronowym.
Suplementacja diety preparatem z kwasem hialuronowym i siarczanem chondroityny w formie płynnej jest zdecydowanie wygodniejsze niż przyjmowanie preparatów w tabletkach. Suplement na stawy rekomendowany jest wszystkim osobom, u których występują stany zapalne i dolegliwości bólowe stawów. Preparat jest polecany seniorom, u których często diagnozuje się niewystarczającą ilość mazi stawowej.
Suplementacja diety jest także zalecana osobom, które wykonują ciężką fizyczną pracę lub spędzają nieprzerwalnie wiele godzin w jednej pozycji (stała, wielogodzinna praca na komputerze), narażając drastycznie swoje stawy na przeciążenia. Wysoce obciążające są także prace, które polegają na powtarzaniu tych samych czynności w niekomfortowej pozycji. Suplementacja może się okazać niezbędna w diecie wyczynowych sportowców. U tych osób często dochodzi do przeciążenia stawów, co z kolei może wywołać ich kontuzje lub przewlekłe stany zapalne.
Głównym wrogiem stawów są wszelkiego rodzaju przeciążenia. Wzmocnienie stawów należy zatem rozpatrzyć w sytuacji otyłości pacjenta, u którego nadwaga mogła niekorzystnie obciążyć stawy i przez to zmniejszyć ich wytrzymałość. Rekonwalescencja po przeprowadzonych zabiegach ortopedycznych, może także wymagać uzupełniania diety o odpowiednie preparaty. W tym przypadku właściwie dobrany suplement pozwoli nie tyko załagodzić obrzęk i ból stawów, ale także zapewni szybszą regenerację.
Nieprawidłowa dieta może w znacznym stopniu pogorszyć kondycję stawów oraz utrudnić proces leczenia. Osobom cierpiącym na dolegliwości stawów nie zaleca się spożywanie żywności wysoko przetworzonej. Zaleca się ograniczenie spożycia następujących składników:
Należy także pamiętać o regularności spożywania posiłków. Zalecane jest spożywanie częstych posiłków (min. co 4 godzin) w mniejszych porcjach. Ostatni posiłek w ciągu dnia powinien być zjedzony nie później niż 3 godzin przed pójściem spać.
Osoby z dolegliwościami stawów powinny zwracać szczególną uwagę na objawy, jakie wywołuje u nich spożycie poszczególnych produktów. Wiele produktów może wywoływać alergię lub pogorszenie objawów.